Princeton Üniversitesi, Center for Collaborative History, 24-28 Mart 2018
Tarih Bölümü 24-28 Mart 2018 tarihleri arasında Princeton Üniversitesi’nde gerçekleştirilecek olan “Erken Modern Dönemde Hukuk ve Suç” adlı atölye çalışmasına katılacaktır. Bu akademik toplantı Princeton Üniversitesi, King’s College London, Münster Üniversitesi, Central European University ve Sabancı Üniversitesi tarafından organize edilen “Prismsox” adlı atölye dizisinin bir parçasıdır. Toplantıda Tarih Programı yüksek lisans öğrencilerinden Elif Ayşenur Conker “Erken Modern Dönemde Osmanlı Fetvalarında Eşkıyalık” başlıklı sunumunu yapacaktır. Elif Conker’in sunumu SSBF Seyahat Fonu tarafından desteklenmektedir. Aynı toplantıda Tarih Programı yüksek lisans öğrencilerinden Mustafa Melih Kayar da “Şeriat Sınırlarının Ötesinde Suç: Şehid Ali Paşa Koleksiyonundaki 15. ve 16. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarının İncelenmesi” başlıklı sunumunu yapacaktır. Melih Kayar’ın sunumu TÜBİTAK Araştırma Programı no. 116K408 tarafından desteklenmektedir. Öğrencilere danışmanlık yapan Tarih Programı öğretim üyesi Ayşe Ozil konferansa tartışmacı olarak katılacaktır.
ÖZETLER
Elif Conker
“Erken Modern Dönemde Osmanlı Fetvalarında Eşkıyalık”
Bu çalışma erken dönem Osmanlı fetvalarında eşkıyalık konusunu incelemektedir ve eşkıyalık konusu üzerinden fetvaların Osmanlı hukukunun tarihsel gelişimindeki rolünü tartışmaktadır. Ayrıca eşkıyalığın Osmanlı ve İslam hukukunda karşılaştırmalı bir değerlendirmesini yaparak bu gelişimin İslam hukukunu nasıl şekillendirdiğini araştırmaktadır. Bu çalışmada 16. ve 18. yüzyıllar arasında Osmanlı şeyhülislamları tarafından yayınlanmış olan fetvaları bir araya getiren kitaplardan (Fetava-yı Ebussu’ud Efendi, Fetava-yı Ali Efendi, Fetava-yı Feyziye, Behçetü'l-fetava ve Neticetü'l-fetava) faydalanılmıştır. Bu araştırma eşkıyalığın değerlendirilmesinde İslam hukukunun ve Osmanlı fetvalarının yaklaşımlarının aynı doğrultuda olmasına rağmen, Osmanlı fetvalarının eşkıyalığın ele alınışında İslam hukukuna bazı yenilikler getirdiğini iddia etmektedir.
Melih Kayar
“Şeriat Sınırlarının Ötesinde Suç: Şehid Ali Paşa Koleksiyonundaki 15. ve 16. Yüzyıl Osmanlı Kaynaklarının İncelenmesi”
Şehid Ali Paşa Kütüphanesi, Osmanlı İmparatorluğu hukuk tarihine ilişkin çeşitli yüzyıllara ait geniş bir koleksiyona sahiptir. Klasik döneme ait fetvalar, kanunnamelere ilişkin hukuki incelemeler ve farklı kroniklerin kopyaları bu kütüphanenin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Hukuk tarihi alanındaki bu koleksiyon, imparatorluğun hukuki yapısını ve suça ilişkin uygulamaları incelemek için kaydadeğer bir kaynak malzeme sağlamaktadır. Bu çalışma, kütüphanenin sunduğu koleksiyonlardan faydalanarak, klasik çağ olarak da bilinen 15. ve 16. yüzyıl arasında imparatorluğun konsolidasyon döneminde Osmanlı ceza hukukunu incelemektedir. Çalışmada, özellikle, dini (İslami) hukuk ve örfi hukuk üzerinden temellenen ikili hukuk yapısı ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında, bu iki hukuk kaynağının birbirlerini uyumlu bir şekilde tamamlamadıkları, aksine birbirilerine rakip hukuk sistemleri oluşturdukları ve dolayısıyla birbiriyle çelişkili özellikler gösterdikleri ileri sürülmektedir. Suç ve cezaya ilişkin uygulamalar ise bu tartışmanın ana eksenini teşkil etmektedir. Bu bağlamda, mevcut çalışma imparatorluğun gelişme döneminde, bu iki hukuki kaynağın etkileşiminin ortaya çıkardığı güç ilişkilerinin izini sürmektedir.